Το "Μετόχι της Καλογρέζας"

"Μετόχι της Καλογρέζας"

Το "Μετόχι της Καλογρέζας" είχε πολύ μεγάλες εκτάσεις να διοικήσει , ως εκ τούτου συμπεραίνεται ότι θα έμοιαζε με ένα πολύβουο μελίσσι στο οποίο εκτός από τις καλόγριες θα απασχολούνταν και πλήθος φτωχών χωρικών για τη φροντίδα των χωραφιών.
Οι λειτουργίες, στο καθολικό του μοναστηριού, αφιερωμένο στα "Εισόδια της Θεοτόκου" ,πρέπει να ήταν επισκέψεις στον ουρανό. Είναι σαγηνευτικό και μόνο να βρεθεί κανείς μέσα. Η κατάνυξη επιβάλλεται από το μέγεθος, τις αναλογίες, τις καμπύλες, από τα παράθυρα, τις τοιχογραφίες, την ηχητική. ..Ακόμη και σήμερα...

Η παρουσία της Φιλοθέης, όταν γίνονταν λειτουργίες εκεί, πρέπει να λειτουργούσε ως πόλος έλξης, φάρος ελπίδας, και αίσθηση αγάπης και φροντίδας για τους Χριστιανούς.
Πάντα όμως υπήρχαν οι Τούρκοι. Πάντα το Μοναστήρι κινδύνευε από κάποια επιδρομή για φόρους. "Τούρκο βλέπεις? λεφτά θέλει..και άλλο Τούρκο βλέπεις? και άλλα λεφτά θέλει..." έλεγε ένα ρητό της εποχής.

• Μέτρα προστασίας
  
  Για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις το μοναστήρι είχε απλά και αποτελεσματικά μέτρα:
• Υπόγεια σήραγγα διαφυγής.
  Μια υπόγεια σήραγγα άρχιζε από το Μοναστήρι και κατέληγε σε ένα λοφάκι , τετρακόσια μέτρα μακριά, ανάμεσα σε σκίνα και βράχια.H έξοδος της σήραγγας μετά από 400 μέτρα υπόγειας διαδρομής, είναι σήμερα ένας θρύλος. Είναι ο χώρος όπου σήμερα υπάρχει ο γνωστός ναός, όπου τελούνται πλούσιοι γάμοι , ενώ το 1910 σύμφωνα με κάτοικο της περιοχής (Θ. Χαροκόπο) ήταν μια τρύπα, που είχε μέσα φίδια ,αλλά στην άκρη άναβαν και ένα καντηλάκι ενώ κατά περίεργο τρόπο έχει ταυτισθεί ο χώρος με την δραστηριότητα της Αγίας Φιλοθέης στην περιοχή.
• Οι ...άδειες αποθήκες.
  
  Οι Tούρκοι μπορούσαν να γυρίσουν τον κόσμο ανάποδα χωρίς να βρουν τίποτα. Τα προϊόντα αποθηκεύονταν σε μεγάλα πιθάρια, τα οποία θάβονταν στη γη. Σύγχρονες μαρτυρίες αναφέρουν ότι πολλοί κάτοικοι της Νέας Φιλοθέης , ακόμη και σήμερα τα βρίσκουν σε οικόπεδα ακόμη και σε απόσταση δύο (2) στρεμμάτων από το περιτοίχισμα.
  
  Ιστορία του Μοναστηριού
• Ο Κιουταχής
  Ένα έγγραφο του 1838 (υπάρχει στα αρχεία το κράτους) που υπογράφεται από τον τότε Δήμαρχου Αμαρουσίου Δ. Χαιμαντά αναφέρει ότι πέντε κελλιά του Μοναστηριού γκρεμίστηκαν από τις στρατιές του Κιουταχή.
  Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Στρατηγού Μαρτυγιάννη,¨" ο Κιτάγιας ήρθε με μεγάλη δύναμη ανθρώπων, με καβαλαρία, με κανόνια, μ'όλα τα αναγκαία του πολέμου. Έπιασε τα Πατήσια. Τα χωριά τα περισσότερα της Αθήνας προσκύνησαν, ότι από την δικαιοσύνη μας πολλούς κατοίκους τους ηύρανε φορτωμένους πέτρες και τους ξεφόρτωσαν κι άλλους τους λευτέρωσαν, όπου τους παιδεύαμεν δια χρήματα..."
  Στο παραπάνω έγγραφο γίνεται σαφές ότι ο Κιουταχής γύριζε περί το 1826 στα χωριά της Αθήνας ζητώντας να προσκυνήσουν οι Ραγιάδες. Είναι σίγουρο ότι από την επιδρομή του Κιουταχή έως το 1838 το μετόχι είχε περιπέσει σε κατάσταση αχρησ(τ)ίας αφού κανείς δεν επισκεύασε τα γκρεμισμένα κελλιά , ενώ η Εκκλησία είχε γίνει αποθήκη.
• Οι Βαυαροί
  Μετά την ίδρυση του Νέου Ελληνικού Κράτους, οι Βαυαροί , επί Όθωνος, διέλυσαν τα γυναικεία μοναστήρια τα δε κτήματά τους αποτέλεσαν δημόσια περιουσία. Η Ιερά Μονή πωλείται σε ιδιώτες για μια βιβλιοθήκη. (Γενικά αρχεία του Κράτους. Φ.14). Ο Μακρυγιάννης λέει σχετικά: " Διάλυσαν τα μοναστήρια, συνφώνησαν με τους Μπαυαρέζους και πούλαγαν τα δισκοπότηρα και όλα τα γερά για το τίποτα... "

Το κείμενο είναι αναδημοσίευση από το βιβλίο "Το Μετόχι της Καλογρέζας στη Νέα Φιλοθέη Αμαρουσίου". Εκδόσεις Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου Δήμου Αμαρουσίου