school: 03/2011

31.3.11

Εργασίες - προβληματισμοί

Εργασίες - προβληματισμοί, a set on Flickr.

Η ματιά των 13χρονων πάνω στα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα και στον πόλεμο.

Στις 11 Ιουλίου 1942 οι Γερμανοί, καθοδηγούμενοι από τον Αλόις Μπρούνερ περικύκλωσαν τους Εβραίους τής Θεσσαλονίκης με σκοπό να τους εκτοπίσουν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Η κοινότητα πλήρωσε το ποσόν των 2,5 δισεκατομμυρίων δραχμών για την ελευθερία της, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να καθυστερήσει η εκτόπιση ώς τον επόμενο Μάρτιο. Το 96% των μελών της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, δηλαδή 46.091 άνθρωποι, εστάλησαν στο Άουσβιτς. Μόνο 1950 επέστρεψαν και βρήκαν τις περισσότερες από τις εξήντα συναγωγές τους κατεστραμμένες, το νεκροταφείο τους συλημένο και τα σχολεία τους ερειπωμένα. Αρκετοί επιζώντες μετανάστευσαν στο Ισραήλ και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης αριθμεί σήμερα περίπου 1.000 μέλη και διατηρεί τέσσερις συναγωγές.

Μια προσωπική μαρτυρία

Τέλη της δεκαετίας του 80, επισκέφθηκα την Πολωνία για 10 μέρες. Ένα από τα αξιοθέατα που θα επισκεπτόμουν ήταν το Άουσβιτς. Το νεαρό της ηλικίας δεν μου επέτρεψε να υποψιαστώ αυτό θλιβερό θέαμα που θα αντίκριζα. Σημαντικό ρόλο έπαιζε και η άγνοια, μπορώ να πω. Φτάνοντας ένα πρωινό, έξω από τις τεράστιες μεγαλομάτες του Άουσβιτς, όλοι μικροί και μεγάλοι βουβαθήκαμε. Κοίταζα αυτό που έγραφαν τα σιδερένια γράμματα: <<ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ>> και ένιωσα πόσο πολύ τους είχαν κοροϊδέψει… Κατάφεραν να πείσουν τους Εβραίους ότι εκεί ήταν ένα μέρος που θα ζούσαν καλύτερα. Αντ’ αυτού εκείνοι άφησαν την τελευταία τους πνοή εκεί, ύστερα από πολλά βασανιστήρια και απάνθρωπη συμπεριφορά. Στην είσοδο υπήρχε μια προθήκη με ότι είχαν φτιάξει απ’ αυτούς όπως σαπούνια και κουβέρτες. Επίσης είχαν κάποια απ’ τα ρούχα που φορούσαν όταν μπήκαν μέσα οι Εβραίοι. Ακόμη είχαν και ολόκληρες πλεγμένες κοτσίδες απ’τά μαλλιά των γυναικών πριν τις κουρέψουν. Αν και είχαν περάσει τόσα χρόνια μια απροσδιόριστη μυρωδιά υπήρχε.

Όσο προχωρούσες στους στενούς διάδρομους με τις εμφανείς σωληνώσεις που έριχναν το αέριο του θανάτου, τόσο η μυρωδιά της καμένης σάρκας γινόταν πιο έντονη. Θυμάμαι ότι αισθανόμουν τόσο άβολα, τόσο αμήχανα που δεν ήξερα αν ήθελα να δω και αλλά ή να σηκωθώ και να βγω έξω. Τελικά συνέχισα προς τους φούρνους όπου τους έκαιγαν. Είχαν μικρές πόρτες μπροστά που ήταν πολύ βαριές. Προσπάθησα να κοιτάξω μέσα στο φούρνο αλλά δεν φαινόταν τίποτα. Ήταν μια αξέχαστη στιγμή αυτή. Μετά είδα τα κελία απομόνωσης. Είχαν μέγεθος 40 επί 40 και οι άνθρωποι χωρούσαν εκεί μόνο όρθιοι. Η πόρτα ήταν από πάνω ώστε να έχουν τοίχο γύρω γύρω και μόνο αν σήκωναν το κεφάλι να έβλεπαν φως. Εκεί απ’ ότι μου είπαν άντεχαν οι Εβραίοι έτσι εξουθενωμένοι που ήταν, το πολύ 2-3 μέρες και μετά πέθαιναν. Το στομάχι μου ανέβηκε στο λαιμό μετά απ’ αυτό. Δεν άντεξα άλλο και βγήκα τρέχοντας έξω… Κλαίγοντας κατέθεσα ένα στεφάνι στο μνημείο που τους είχαν φτιάξει και σωριάστηκα κάτω… Για αρκετό καιρό ένιωθα θυμωμένη για την αδικία που είχα συμβεί. Νομίζω ότι ακόμα και σήμερα δεν το έχω ξεπεράσει.

Κάθε φορά που υπάρχουν ντοκιμαντέρ και μαρτυρίες ανθρώπων, που έζησαν αυτά τα φριχτά βασανιστήρια, τα παρακολουθώ και ξαναζώ αυτήν την εμπειρία μου…